Cele katechetyczne – wymagania ogólne:
– kształtowanie wiedzy czym są środki społecznego przekazu;
– poznawanie funkcji mediów
– kształtowanie twórczego myślenia.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Wiedza:
– na podstawie posiadanej wiedzy uczeń wymienia środki społecznego przekazu;
– po katechezie uczeń wyjaśnia, do czego służy Internet.
Umiejętności:
– po katechezie uczeń podaje przykłady dobrego i złego wykorzystania mediów;
– po katechezie uczeń tłumaczy, jak można dobrze wykorzystać Internet;
– po katechezie uczeń samodzielnie ocenia media.
Formy organizacji zajęć: indywidualna, zbiorowa.
Metody dydaktyczne: rozwiązywanie zagadek, rozwiązywanie logogryfu, miniwykład, wcielenie się w rolę, kolaż, rozmowa kierowana, podróż w wyobraźni.
Środki dydaktyczne: arkusz papieru, kolorowe gazety, nożyczki, tablica interaktywna lub ksero logogryfu (ewentualnie również ksero pytań), opowiadanie br. Tadeusza Rucińskiego, Kajtek w sieci.
Schemat zajęć
I. Wprowadzenie
1. Propozycja modlitwy na rozpoczęcie lekcji. Ojcze nasz…
2. Wprowadzamy uczniów w tematykę spotkania poprzez rozwiązywanie zagadek.
3. Po rozwiązaniu zagadek prosimy dzieci, aby spróbowały określić, o czym będzie mowa podczas lekcji.
Zagadka 1
Siecią się go nazywa
i wirtualnie w nim pływa.
Rozsądek jest przy tym konieczny,
bo może być niebezpieczny.
Zagadka 2
Drukuje się je milionami,
wypełnia wiadomościami
o wydarzeniach na świecie.
Na pewno je czytujecie.
Zagadka 3
To takie kanały, które
upowszechniają kulturę
albo coś przeciwnego,
najczęściej niezbyt mądrego.
Zagadka 4
Krzyczy: „Kupujcie! Mieć to musicie!
To wam na pewno umili życie!
Przecież bez tego rady nie dacie!
Dlaczego jeszcze tego nie macie?”.
Zagadka 5
Śpiewa, gada, reklamuje
ale nic nie pokazuje
Słuchać można go w podróży
i czas przy nim się nie dłuży.
Zagadka 6
Ma pilota, choć nie lata,
ma kanały, choć nie pływa
światów sto się w nim przeplata.
Jak to pudło się nazywa?
Zagadka 7
Często głosi wiadomości
i zaprasza ważnych gości
Filmy czasem pokazuje
albo coś zareklamuje.
Może bawić nas bajkami
ciekawymi programami,
uczyć, śmieszyć, zaskakiwać
i od książek nas odrywać.
Prawidłowe odpowiedzi: 1) Internet; 2) gazety; 3) programy telewizyjne; 4) reklama; 5) radio; 6) telewizor; 7) telewizja.
Aktywizacja
1. W dalszej części lekcji nauczyciel prowadzi narrację: „Usiądźmy w kręgu, będziemy rozmawiać o Internecie. Jak wiecie, Internet łączy komputery na całym świecie. Z tych komputerów korzystają zarówno dorośli, jak i dzieci. Teraz my stworzymy taką internetową sieć. W zabawie staniecie się na chwilę komputerkami. Będziemy rzucać do siebie kłębek wełny. Rzucając, będziemy wypowiadać imię osoby, do której chcemy, aby kłębek trafił – to tak jak w Internecie, zawsze wiemy, do kogo chcemy, żeby trafiła nasza wiadomość. Rzucam kłębek i trzymam jego koniec. Jaś. [Nauczyciel wypowiada imię dziecka, do którego rzuca kłębek]. Teraz ty, Jasiu, trzymaj kawałek nitki i rzuć kłębek, do kogoś innego – pamiętaj, wypowiedz imię tej osoby. Podawajcie kłębek w różnych kierunkach. Zobaczcie, jaka powstaje nam plątanina wełny”.
W trakcie zabawy przypominamy dzieciom, żeby trzymały mocno swoje kawałki nitki. Kiedy wszyscy uczestnicy zabawy będą trzymać swój fragment wełny, poproś, żeby wstali.
Następnie prosimy dzieci, aby wstały i spróbowały je naciągnąć. Zwracamy uwagę, że sieć internetowa właśnie tak łączy komputery na całym świecie. Następnie niech dzieci wstaną i siłują się z siecią. Potem niech znowu usiądą, dalej trzymając swoje fragmenty nitek.
2. Prowadzimy rozmowę z dziećmi:
– Jak myślicie, co to jest Internet i do czego służy?
– Co chcielibyście robić w Internecie?
Puenta
Ważne, aby na koniec powstała konkluzja, że Internet to sieć komputerowa, dzięki której różni ludzie mogą się łączyć z kim chcą, rozmawiać, wspólnie się bawić i poznawać wiele ciekawych rzeczy. Mogą słuchać muzyki, oglądać filmy, grać, przesyłać pliki, robić zakupy. Internet to sieć, która łączy ze sobą komputery na całym świecie. Dzięki niemu można robić wiele ciekawych rzeczy. Zachęcamy dzieci, aby porozmawiały z rodzicami o Internecie.
II. Nauczanie Kościoła
Zadanie 1
W widocznym miejscu na tablicy umieszczamy w dużym formacie krzyżówkę-logogryf (można skorzystać z tablicy interaktywnej), którą uczniowie rozwiązują pod kierunkiem nauczyciela, pytania poniżej.
[KRZYŻÓWKA OD NOWEJ STRONY, NA CAŁEJ STRONIE]
[OD NOWEJ STRONY]
Wszystkie wyrazy wpisujemy poziomo do diagramu. Litery w pionowej kolumnie utworzą rozwiązanie zadania:
1) rozjaśnia twarz
2) pierwszy miesiąc roku szkolnego
3) bajka, w której bohaterka zgubiła pantofelek
4) zakończone kropka
5) występuje na scenie teatralnej
6) pełna regałów z książkami
7) Maja, którą wszyscy znają
8) pani odczytująca wiadomości w radiu
9) podłączony do komputera
10) ortograficzny lub wyrazów obcych
11) domowe okno na świat
12) pierwszoklasista
13) pracownik redakcji gazety
14) światowa sieć komputerowa
15) książka do obowiązkowego przeczytania
16) rozpalane na biwaku
17) ciężka, ogromna i pot z niej spływa (w wierszu Juliana Tuwima)
18) fotograficzny w ręku turysty
19) zestaw audycji telewizyjnych
20) budynek z niejedną klasą
21) stacjonarny lub komórkowy
22) w kinie i w telewizorze
23) czasopismo ukazujące się częściej niż raz w tygodniu
24) „… z zapałkami” (baśń Hansa Christiana Andersena)
25) rozbrzmiewa w filharmonii
Zadanie 2
Miniwykład: „W tym roku 15 września w Kościele katolickim będzie obchodzony Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. W tym roku ten dzień będzie obchodzony w Kościele już po raz 47. Na ten dzień papież każdego roku pisze orędzie, czyli list, w którym przekazuje ważne informacje dla osób które pracują w mediach. Papież nadał temu listowi w tym roku tytuł: Bramy prawdy i wiary…”.
Zadanie 3
Metoda pracy: wcielanie się w rolę. Polecamy uczniom, aby pomogli papieżowi (nie znając treści napisanego orędzia) napisać orędzie. Praca przebiega według następującego porządku:
III. Nowe życie/pogłębienie wiary
1. Odczytujemy opowiadanie. Następnie prowadzimy z klasą rozmowę.
„Kajtek świetnie znał baśń o Królowej Śniegu, bo w końcu opowiadała ona o jego imienniku Kaju, ale chętnie dopisałby do niej coś jeszcze. Co? A to, że Kaj w pałacu Królowej Śniegu, układając z kawałków lodu słowo «nieskończoność», wymyśliłby komputer sto razy lepszy od tego diabelskiego zwierciadła z baśni. A przez to dostałby w prezencie cały świat i jeszcze trochę. No i niepotrzebna już mu była Gerda ze swoimi łzami.
Pomyślał tak, gdy dostał w prezencie od wujka świetnego laptopa z dostępem do sieci. Poczuł więc, że już sam pisze dalszy ciąg baśni. Jednak wujek Maks, informatyk, powiedział:
– Uważaj, Kajtek, z Internetem, bo «net» to sieć, a sieć może być użyteczna, ale i niebezpieczna. – Jednak odezwała się jego komórka i wujek nie dokończył swojej przestrogi. Za to Kajtek po kilku godzinach poczuł, że porusza się w internetowej sieci świetnie i da sobie radę sam.
Sieć to było coś naprawdę więcej niż baśń o «nieskończoności». Była tu nieskończona liczba stron, linków, portali, gier, filmów; nieskończona liczba wiadomości; nieskończona liczba możliwości. Bo przecież można było się połączyć z wszystkimi komputerami na świecie i z satelitami w kosmosie. Wystarczył ruch myszką, kliknięcie i otwierały się nie tylko tajemnicze strony, ale jakby całe nowe światy, nowe kosmosy, nowe wymiary. Kajtek czuł się odkrywcą, zdobywcą, wędrowcem, wojownikiem, magiem, czarownikiem…
Tylko że z niektórych stron w sieci nie można było jakoś wyjść, bo jedna otwierała drugą i tak w nieskończoność… Od niektórych gier nie można było się uwolnić, bo wciągały bez końca. Od niektórych spotkanych awatarów nie można było uciec, bo zjawiali się nie wiadomo skąd, ścigali, wyłudzali pieniądze, grozili… A było ich coraz więcej. Kajtek nie spał tej nocy ani sekundy. Rano oderwał go od laptopa tato, odłączając go od sieci. Kajtek podobny był do Kaja w lodowym pałacu – siny, jakby czymś oślepiony, skołowany.
Potem przyjechał wujek Maks i zaczął wspólną wędrówkę z Kajtkiem po sieci.
– Sieć ma trzy postaci – powiedział. – Pierwsza – jak w zwykłej siatce – to system połączeń, powiązań serwerów i komputerów. To cudowna możliwość: mejle, komunikatory, przekazywanie sobie linków i plików z prawie wszystkimi komputerami na świecie. To pewnie trochę znasz. Ale sieć to też coś takiego jak siatka maskująca, jak te, co udają las, a ukrywają armaty i czołgi.
I wujek pokazał Kajtkowi kilka miłych i niby niewinnych stron, za którymi kryły się następne strony już nie tak niewinne i nie tak bezpieczne. Podobnie na czatach i forach pod miłymi i niewinnymi awatarami kryli się dość niemili «ktosie». Wujek szybko ich demaskował, choć Kajtek nigdy by tego nie podejrzewał.
– Widzisz, Kajtek, tu mnóstwo ludzi udaje zupełnie kogoś innego. Jedni dla zabawy, drudzy dla oszukiwania kogoś. A inni żeby złowić kogoś naiwnego jak ty i tobie podobni. Kajtek zaczerwienił się, bo w nocy dał się kilku takim oszukać, wykpić, poniżyć.
– Ale sieć internetowa to też mnóstwo pułapek. Ryby też widząc sieć, sądzą, że to tylko dziura z dziurą powiązana… a ona łowi ryby, proszę pana… Tak i ta sieć. Nie wiadomo kiedy dasz się złowić jakimś mrocznym typom, którzy mogą nawet zawładnąć twoim komputerem, umysłem, duszą, kontem bankowym, sumieniem… Nie wiadomo kiedy w swoim pokoju możesz stać się trochę jak zombi. – Kajtek przeraził się, bo nie lubił filmów o żywych trupach, ale wujek nie straszył.
Nawet nie zauważyli, że cały czas przysłuchiwała im się siostra Kajtka – Majka, która nieraz czytała z nim baśń o Królowej Śniegu i teraz powiedziała:
– A pamiętasz, Kajtek, że ten Kaj z baśni to był już jak żywy trup? Po pierwsze, to od tego okruchu z diabelskiego zwierciadła, a po drugie, że uwierzył, iż on sam ze swoim rozumkiem da sobie radę z Nieskończonością…
Wujek uśmiechnął się i rzekł:
– Widzisz, jednak czasem takie mądre Gerdy są nam potrzebne i ze swoimi przestrogami, ale i ze łzami, gdy trzeba”.
br. Tadeusz Ruciński FSC, Kajtek w sieci (opowiadanie napisane na potrzeby tego scenariusza)
2. Metoda pracy: Podróż w wyobraźni. Prosimy uczniów, aby uruchomili wyobraźnię i dopowiedzieli ciąg dalszy tej historii. Pytanie, które stawiamy przed klasą:
3. Propozycja modlitwy na zakończenie lekcji. Wierzę w Ciebie…
[KRZYŻÓWKA OD NOWEJ STRONY, NA CAŁEJ STRONIE]
Patroni medialni: