– analiza i interpretacja treści zawartych w orędziu papieża Benedykta XVI na 46. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu;
–rozwijanie zainteresowania katolickimi środkami społecznego przekazu.
– na podstawie orędzia papieża Benedykta XVI na 46. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu uczeń definiuje termin „media”;
– na podstawie Katechizmu Kościoła dla młodych YOUCAT uczeń formułuje zasady etycznego tworzenia i korzystania z mediów;
– uczeń charakteryzuje znaczenie i rolę milczenia dla człowieka;
– uczeń wymienia i omawia fakty z życia św. Franciszka Salezego.
– po katechezie uczeń tłumaczy jakie znaczenie ma milczenie dla życia człowieka;
– po katechezie uczeń szereguje wiedzę na temat roli milczenia dla psychologii, teologii, informatyki i pedagogiki;
– po katechezie uczeń uzasadnia, dlaczego św. Franciszek Salezy został ogłoszony patronem dziennikarzy i redaktorów prasy katolickiej.
Formy organizacji zajęć: indywidualna, grupowa, zbiorowa.
Metody dydaktyczne:skojarzenia, miniwykład, praca z YOUCATem, formułowanie zbioru zasad etycznego korzystania i tworzenia mediów, gazetka informacji.
Środki dydaktyczne: fragmenty orędzia papieża Benedykta XVI na 46. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (załącznik – ksero), kartki A4, flamastry, kartki z nazwami różnych dyscyplin wiedzy: psychologia, informatyka, teologia, pedagogika, YOUCAT, 459-460.
Aktywizacja
Uczniów łączymy w pary, każdej parze przydzielamy z YOUCATu punkty 459 i 460 (połowa klasy pracuje nad pkt. 459, a połowa nad pkt. 460). Po zapoznaniu się z ich treścią pary uczniów otrzymują zadanie i konstruują listę zasad, które powinny obowiązywać w mediach:
Zadanie 1 dla opracowujących pkt 459: Zasady etycznego tworzenia mediów
Zadanie 2dla opracowujących pkt 460: Zasady etycznego korzystania z mediów
459 Jaka etyczna odpowiedzialność spoczywa na środkach masowego (społecznego) przekazu?
Nadawcy ponoszą odpowiedzialność wobec odbiorców. Przede wszystkim muszą informować rzetelnie. Zarówno dociekania odnośnie do stanu rzeczy, jak też upublicznienie zdobytych informacji muszą respektować prawa i godność człowieka. [2493–2499]
Środki społecznego przekazu powinny przyczyniać się do budowania sprawiedliwego, wolnego i solidarnego świata. W rzeczywistości jednak nierzadko same używane są jako oręż w sporze ideologicznym albo ich dysponenci, pragnąc dotrzeć do szerszego kręgu odbiorców (udziały procentowe w rynku), rezygnują z etyki i czynią z mediów zwodziciela uzależniającego ludzi.
460 Jakie niebezpieczeństwa niosą media?
Wielu ludzi, a zwłaszcza dzieci, uważa za rzeczywiste to, co widzą w mediach. Gdy pod hasłem rozrywki promuje się przemoc, aprobuje się antyspołeczne zachowanie i banalizuje się ludzką seksualność, wówczas grzeszą zarówno osoby odpowiedzialne za media, jak również instancje kontrolne, które powinny interweniować w takich przypadkach. [2496–2512]
Osoby pracujące w mediach muszą zawsze mieć świadomość, że ich działania powinny mieć walor wychowawczy. Młodzi ludzie powinni wciąż badać, czy potrafią korzystać z mediów w wolności i z krytycznym dystansem, czy też już są uzależnieni od pewnych środków przekazu. Każdy człowiek jest odpowiedzialny za swoją duszę. Kto konsumuje serwowane przez media: przemoc, nienawiść i pornografię, ten duchowo i mentalnie tonie w bagnie i szkodzi sobie.
Puenta
Często powtarzamy, że Bóg mówi w ciszy. Sama jednak cisza nie wystarczy. W świecie pełnym słów i obrazów potrzebujemy milczenia, które będzie odcięciem się od informacyjnego chaosu. Czy ktoś, kto godzinami serfuje po internecie lub non stop odpowiada na SMS-y, jest wyciszony? Choć nie otwiera ust, a w głośnikach komputera panuje cisza, w człowieku tej ciszy nie ma. Jest zalewany potokiem słów, które widzi na ekranie. Bardzo często zdarza się dziś, że ktoś – nierzadko są to też ludzie starsi i samotni – narzeka, że to, co słyszy w radiu czy widzi w telewizji, rodzi w nim niepokój, nerwowość, złość, a nawet nie pozwala spać. Wielość informacji i nieustanne ich powtarzanie (serwisy informacyjne są przecież co pół godziny, a niekiedy nawet co kwadrans) mogą rzeczywiście wprowadzać w stan permanentnej irytacji. Jedynym lekarstwem – a właściwie profilaktyką – jest wtedy właśnie milczenie2
Franciszek urodził się w zamożnej rodzinie 21 sierpnia 1567 roku pod Thorens w Alpach. W wieku 15 lat udał się na studia uniwersyteckie do Paryża. W kolegium jezuitów studiował także literaturę klasyczną. Zgłębiając teologię na Sorbonie, skupiał swoją uwagę na studium Biblii. W tym celu poznał język grecki i hebrajski. Gdy przeżywał niepewność co do swego przyszłego zbawienia, powierzył się opiece Matki Bożej i tak odzyskał na nowo pokój serca.
Po ukończeniu studiów teologicznych Franciszek, idąc za życzeniem ojca, udał się do Padwy, by studiować prawo. Studia zakończył doktoratem, który otwarł przed nim możliwość zrobienia szybkiej kariery urzędnika. On jednak obrał inną drogę. W sanktuarium w Loreto, w domku Matki Bożej, złożył dozgonny ślub czystości. Potem udał się z pielgrzymką do Rzymu. Po powrocie w ojczyste strony oznajmił ojcu, że wybiera stan kapłański. Pomimo niemałego oporu ze strony ojca, uzyskując w końcu błogosławieństwo rodziców, w 1593 roku przyjął święcenia kapłańskie. Skierowano go do okręgu Chamblais, który został przyłączony do Francji. Dzięki jego pracy wielu chrześcijan powróciło z kalwinizmu na łono Kościoła. Po czterech latach, w 1599 roku, papież Klemens VIII mianował Franciszka biskupem pomocniczym. A w roku 1602 został mianowany biskupem Genewy.
Był bardzo gorliwym pasterzem, przemierzał pieszo górzyste tereny swojej rozległej diecezji. Przechodził przełęcze pomiędzy szczytami gór wysokich na prawie 4 tys. metrów. Franciszek Salezy miał dar nawiązywania szybkiego kontaktu z ludźmi prostymi. Trafiały do nich jego kazania i nauki katechetyczne przeplatane pełnymi humoru anegdotami. Był człowiekiem pogodnym, czym szybko zjednywał sobie ludzi. Owocem jego duszpasterskiej działalności był powrót dziesiątek tysięcy kalwinów do Kościoła katolickiego. W swoim przepowiadaniu korzystał z katechizmu napisanego przez św. Roberta Bellarmina.
Franciszek Salezy był duchowym kierownikiem św. Joanny de Chantal, z którą założył w Annency nowe Zgromadzenie Sióstr Wizytek. Wiele pisał. Jednym z najbardziej popularnych jego dzieł jest Filotea, zawierająca duchowe rady dla osób świeckich pragnących żyć w duchu Ewangelii pośród codziennych obowiązków. W ten sposób stał się prekursorem teologii laikatu, rozwijającej się po II Soborze Watykańskim.
Franciszek Salezy zmarł nagle 28 grudnia 1622 roku. Został kanonizowany w 1655 roku. Bł. Pius IX w roku 1877 ogłosił go doktorem Kościoła. A papież Pius XI uczynił go patronem dziennikarzy i redaktorów prasy katolickiej.
Propozycja modlitwy na zakończenie lekcji
Boże, z Twojej woli dla zbawienia ludzi Święty Franciszek Salezy, biskup, stał się wszystkim dla wszystkich, spraw, abyśmy za jego przykładem służyli bliźnim i dawali im odczuć Twoją ojcowską miłość.
Załącznik
Fragmenty orędzia papieża Benedykta XVI Milczenie i słowo drogą ewangelizacji na 46. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu
Milczenie jest integralną częścią komunikacji i nie istnieją bez niego słowa bogate w treść. W ciszy słyszymy i poznajemy lepiej samych siebie, rodzi się i pogłębia myśl, wyraźniej rozumiemy to, co chcemy powiedzieć, albo to, czego oczekujemy od innego człowieka, dokonujemy wyboru, jak się wyrazić. Milknąc, pozwalamy drugiej osobie mówić, wyrazić siebie, a sobie samym na to, byśmy nie przywiązywali się bez odpowiedniej konfrontacji wyłącznie do własnych słów czy idei. W ten sposób tworzy się przestrzeń, w której dzięki słuchaniu się nawzajem możliwe jest nawiązanie pełniejszej relacji międzyludzkiej. W milczeniu na przykład zauważa się najbardziej autentyczne momenty komunikacji między osobami, które się kochają: gest, wyraz twarzy, ciało są znakami, które objawiają osobę. W milczeniu wyraża się radość, zmartwienia, cierpienie, które właśnie w nim znajdują szczególnie intensywną formę wyrazu. […]
Wyszukiwarki i sieci społecznościowe są punktem, w którym rozpoczyna komunikację wiele osób szukających porad, sugestii, informacji, odpowiedzi. W naszych czasach internet jest coraz bardziej zdominowany przez pytania i odpowiedzi. Więcej, współczesny człowiek jest często bombardowany odpowiedziami na pytania, których nigdy sobie nie zadawał, albo potrzebami, których nie odczuwa. Milczenie jest cenne, gdyż sprzyja dokonaniu niezbędnego rozróżnienia licznych bodźców i licznych odpowiedzi, które otrzymujemy, właśnie po to, aby wyodrębnić pytania naprawdę ważne. […]
Należy uważnie zainteresować się różnymi formami witryn, aplikacji i sieci społecznościowych, które mogą pomóc współczesnemu człowiekowi w znalezieniu czasu na refleksję i autentyczne pytania, a także momentów milczenia, okazji do modlitwy, medytacji lub dzielenia się słowem Bożym. Zwięzłe zdania, często nie dłuższe niż werset biblijny, pozwalają wyrazić głębokie myśli, jeśli rozmówcy nie zaniedbują rozwoju swego życia wewnętrznego. Nic dziwnego, że w różnych tradycjach religijnych samotność i milczenie są uprzywilejowanymi przestrzeniami, które pomagają ludziom w odnalezieniu samych siebie i tej Prawdy, która nadaje sens wszystkim rzeczom.. […]
Słowo i milczenie. Nauczyć się komunikowania znaczy zdobyć umiejętność słuchania, kontemplacji, a nie tylko mówienia. Jest to szczególnie ważne dla tych, którzy pracują na polu ewangelizacji: zarówno milczenie, jak i słowo są istotnymi i nieodłącznymi elementami działań podejmowanych przez Kościół w dziedzinie środków przekazu, by na nowo głosić Chrystusa we współczesnym świecie.
(Oprac. Aleksandra Bałoniak – Poznań)
© Edycja Świętego Pawła
1 Por. ks. D. Madejczyk, Słowo i milczenie, 5/2012, s. 40-41.
2 Por. ks. D. Madejczyk, Słowo i milczenie, 5/2012, s. 40-41.
Film i zestaw pomocy duszpasterskich można pobrać bezpłatnie.
Patroni medialni: