Edycja Świętego Pawła | ROK 2018 - Katecheza "Prawda was wyzwoli" klasy I-IV

„Prawda was wyzwoli”

Scenariusz lekcji religii do Orędzia papieża Franciszka na 52. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu

Autor: Dorota Ząberg

Poziom nauczania: szkoła podstawowa, klasy I-IV

Cele katechetyczne – wymagania ogólne:

– analiza i interpretacja najważniejszych myśli zawartych w Orędziu papieża Franciszka na 52. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu;

– kształtowanie postawy świadomego rozpoznawania i odrzucania fake news, czyli fałszywych wiadomości.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza:

– po katechezie uczeń wyjaśnia znaczenie słów fake news;

– po katechezie uczeń wymienia, jakie szkody wywołują fałszywe informacje;

– po katechezie uczeń opowiada o Orędziu papieża na 52. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu;

– po katechezie uczeń wymienia, jak się bronić przed fake news.

Umiejętności:

– po katechezie uczeń uzasadnia, na czym polega rozważne podejście do wiadomości zawartych w środkach społecznego przekazu (np. w TV, internecie, prasie).

Postawy:

– po katechezie uczeń uznaje prawdę za normę swojego życia.

Formy organizacji zajęć: zbiorowa, indywidualna.

Metody dydaktyczne: rozmowa kierowana, praca z tekstem, konkurs w formie quizu, burza mózgów, pogadanka, zagadka literowa.

Środki dydaktyczne: znaczki do głosowania (załącznik 1), teksty (załącznik 2), zagadka literowa (załącznik 3), fragmenty Orędzia papieża Franciszka na 52. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, internet potrzebny do gry multimedialnej, Pismo Święte, zdjęcie wirusa (załącznik 4).

Schemat zajęć

I. Wprowadzenie

1. Dowolna modlitwa na rozpoczęcie.

2. Informujemy, że na lekcję zostały przygotowane specjalne teksty, wybrane ze strony internetowej poświęconej religii. Polecamy uczniom, aby dokładne przeczytali przydzielony tekst. Zapowiadamy, że będą uczestniczyli w konkursie, który będzie polegał na sprawdzeniu zapamiętanych wiadomości. Nagrodami będą obrazki religijne.

3. Prosimy o wycięcie i pokolorowanie znaczków do głosowania (załącznik 1). Znaczek z cyfrą 1 uczniowie kolorują na kolor niebieski, z cyfrą 2 – na kolor żółty.

4. Rozdajemy karty z tekstem (załącznik 2) w taki sposób, by wszyscy uczniowie w pierwszych ławkach mieli teksty nr 1, w drugich – teksty nr 2, w trzecich – teksty nr 1 itd. Teksty rozdajemy bardzo dyskretnie, by uczniowie nie zorientowali się, że są dwa różne.

5. Przeprowadzamy konkurs na znajomość tekstu. Uprzedzamy, że po pytaniu nie będziemy od razu informować, jaka jest poprawna odpowiedź. Liczymy, który rząd udzielił najwięcej dobrych odpowiedzi.

Pytania do konkursu w formie quizu:

• Wąż był:

1) mało przebiegły ze zwierząt

2) najbardziej przebiegły

• Co robił wąż?

1) tylko mówił do Adama i Ewy

2) mówił oraz ślizgał się po ziemi

• Ile widział wąż?

1) dużo

2) niewiele

• Czy Adam i Ewa mogli jeść owoce?

1) to było zakazane

2) mogli jeść, oprócz owoców z jednego drzewa

• Jakie były owoce?

1) słodkie i kolorowe

2) nie wiemy

• Kto dotknął owocu?

1) Adam

2) Ewa

• Czy po zerwaniu owocu trzy razy błysnął miecz anioła?

1) nie

2) tak

• Po zjedzeniu owocu poznali, że:

1) pomarli

2) są nadzy

• Z czego zrobili ubranie?

1) z gałązek figowych

2) z liści palmy

Tę część zajęć puentujemy wyjaśnieniem, że uczniowie w większości odpowiedzieli bezbłędnie. Dlaczego zatem były różne odpowiedzi? Odpowiedź uczniowie poznają po rozwiązaniu zagadki literowej (załącznik 3). Wyjaśniamy, że w niektórych tekstach były fałszywe wiadomości, dlatego na to samo pytanie pojawiały się dwie sprzeczne odpowiedzi. Uczniowie wklejają zagadkę do zeszytu.

II. Analiza najważniejszych myśli zawartych w Orędziu papieża Franciszka na 52. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu

1. Wyjaśniamy, że szkodliwość fałszywych wiadomości najlepiej wyjaśnił papież Franciszek w Orędziu na 52. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. Mówi w nim, że: „są to bezpodstawne informacje, oparte na nieistniejących lub zniekształconych danych i zmierzających do oszukania, a nawet manipulowania czytelnikiem. (...) Fake news stają się często wirusowe, tzn. rozprzestrzeniają się w szybki i trudny do powstrzymania sposób”. Pokazujemy uczniom zdjęcie wirusa (załącznik 4).

2. Wprowadzamy uczniów w historię Światowych Dni Środków Społecznego Przekazu: Ten dzień obchodzony jest w Kościele w trzecią niedzielę września. Z tej okazji Ojciec Święty każdego roku kieruje do wiernych swoje orędzie, które ogłasza 24 stycznia, w dzień, kiedy w Kościele wspomina się św. Franciszka Salezego, patrona katolickich pisarzy i dziennikarzy. Po raz pierwszy Dzień Środków Społecznego Przekazu obchodzono na polecenie Pawła VI w 1967 roku. Od tamtego czasu papieże podtrzymują tę tradycję i ogłaszają z tej okazji orędzie. W tym roku ten dzień obchodzimy po raz 52. Papież Franciszek w swoim orędziu mówi o szkodliwości fake news , czyli fałszywych wiadomości.

3. Rozmowa kierowana:

– Dlaczego nie należy podawać w telewizji, internecie fałszywych wiadomości?

– Podajcie przykłady sytuacji, kiedy spotkaliście się z fałszywymi wiadomościami w prasie, telewizji, internecie, życiu codziennym?

– Czy zauważacie w reklamach podawanie nieprawdziwych informacji o reklamowanym produkcie?

Puenta

Fake news są bardzo szkodliwe, prowadzą do wielu nieporozumień, powodują dalsze przekazywanie nieprawdy.

III. „Prawda was wyzwoli”

1. W Biblii czytamy, co jest ratunkiem w sytuacji, gdy zewsząd napływają fałszywe wiadomości: „Prawda was wyzwoli” (J 8, 32) oraz „Ja jestem prawdą” (J 14 ,6).

2. Rozdajemy jeszcze raz teksty uczniom, ale bez fake news (załącznik 2, tekst nr 2). Tłumaczymy, że tym razem teksty są prawdziwe, bez fałszywych informacji.

3. Przeprowadzamy drugi raz quiz.

Puenta

Jeśli podajemy komuś informację – prawdziwą lub fałszywą – on ją zapamiętuje. Dlatego tak ważne jest przekazywanie prawdy. W orędziu papież Franciszek podkreśla, że „najbardziej radykalne antidotum na wirus fałszu to dać się oczyścić przez prawdę. (...) Prawdą jest to, na czym można się oprzeć, aby nie upaść”. W przekazywaniu prawdy i odrzucaniu kłamstwa kluczową rolę odgrywają dziennikarze.

IV. Zakończenie

1. W nagrodę proponujemy grę multimedialną nawiązującą do tematu.

Źródło: https://learningapps.org/5310608

Wersja pełnoekranowa: https://learningapps.org/view5310608

2. Praca domowa: Wyszukaj w prasie, telewizji, wiadomościach, ogłoszeniach, reklamach przykłady fake news – fałszywych informacji. Swoje spostrzeżenia zapisz w zeszycie.

Propozycja modlitwy franciszkańskiej na zakończenie

O Panie, uczyń z nas narzędzia Twojego Pokoju

Abyśmy siali miłość, tam gdzie panuje nienawiść

Wybaczenie, tam gdzie panuje krzywda

Jedność, tam gdzie panuje zwątpienie

Nadzieję, tam gdzie panuje rozpacz

Światło, tam gdzie panuje mrok

Radość, tam gdzie panuje smutek.

Spraw abyśmy mogli

Nie tyle szukać pociechy, co pociechę dawać

Nie tyle szukać zrozumienia, co rozumieć

Nie tyle szukać miłości co kochać

Albowiem dając, otrzymujemy

Wybaczając, zyskujemy przebaczenie

A umierając, rodzimy się do wiecznego życia. Amen.

św. Franciszek z Asyżu

Wersja śpiewana: https://www.youtube.com/watch?v=VBnYK1WYplI

(O Panie..., Modlitwa franciszkańska, FDA Kraków, muz. Hanna Tracz)

3. Jeśli starczy czasu, można zaproponować zabawę w głuchy telefon. Przypominamy zasady, zwracając uwagę, jak łatwo jest prawdę zmienić w fałsz.

Dorota Ząberg – nauczycielka religii w szkole podstawowej, odpowiedzialna za ogólnopolski serwis katechetyczny www.katechezanatana.pl, autorka Akademii Profesjonalnego Katechety , autorka bloga „Warsztat Katechety”.