Autor: Ks. Łukasz Simiński
Poziom nauczania: szkoła podstawowa, klasy V-VIII
Cele katechetyczne – wymagania ogólne:
• analiza i interpretacja myśli zawartych w Orędziu Papieża Franciszka na 53. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu;
• kształtowanie postawy rozwijania i pogłębiania bezpośrednich relacji międzyosobowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Wiedza:
• po katechezie uczeń wymienia sposoby rozwijania przyjaźni;
• po katechezie uczeń podaje główne treści Orędzia.
Umiejętności:
• po katechezie uczeń omawia, jakie treści i przesłanie niesie XXI rozdział książki pt. Mały Książe;
• po katechezie uczeń wyjaśnia metaforę „oswojenia”;
• po katechezie uczeń określa, dlaczego ważne jest rozwijanie relacji z innymi ludźmi.
Postawy:
• uczeń deklaruje pragnienie budowania głębokich i bezpośrednich relacji interpersonalnych.
Formy organizacji zajęć: zbiorowa, indywidualna.
Metody dydaktyczne: rozmowa kierowana, pogadanka, słoneczko, praca z tekstem, lapbook.
Środki dydaktyczne: tekst modlitwy do Ducha Świętego, fragment audiobooka z XXI rozdziałem książki pt. Mały Książę, tekst z XXI rozdziałem książki pt. Mały Książę (załącznik 1), formularz słoneczka (załącznik 2), fragment Orędzia na 53. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (załącznik 3), sztywny karton formatu A3, kolorowe kartki, koperty, klej, nożyczki, dziurkacz, przybory do pisania, rysowania, malowania, tekst modlitwy o przyjaciela.
Schemat zajęć
I. Wprowadzenie
1.Propozycja modlitwy na rozpoczęcie:
Duchu Święty, natchnij mnie.
Miłości Boża, pochłoń mnie.
Na właściwą drogę zaprowadź mnie.
Maryjo, Matko, spojrzyj na mnie.
Z Jezusem błogosław mi.
Od wszelkiego złego,
od wszelkiego złudzenia,
od wszelkiego niebezpieczeństwa
– zachowaj mnie. Amen .
2. Na wstępie prowadzący odtwarza audiobooka z XXI rozdziałem książki pt. Mały Książę (1:11:55-1:21:52 – https://www.youtube.com/watch?v=n0qBy3E7PqI&t=4280s) lub sam odczytuje tekst (załącznik 1), prezentujący rozmowę Małego Księcia z lisem.
3. Po zapoznaniu się z fragmentem książki, katecheta prowadzi kierowaną rozmowę, zadając pytania:
• Dlaczego Mały Książe nie mógł bawić się z lisem?
• Co oznacza określenie: „oswoić”?
• W jaki sposób można stworzyć z kimś więzy?
• Co się zyskuje dzięki „oswojeniu”?
• Co jest najważniejsze w procesie tworzenia więzi?
Puenta:
Jak stwierdza lis z książki pt. Mały Książę, ludzie mają zbyt mało czasu lub wkładają zbyt mało staranności, aby nawiązywać relacje. Wybierają rzeczy gotowe i łatwe do zdobycia, które nie wymagają wysiłku. Niejednokrotnie skutkuje to brakiem umiejętności tworzenia prawdziwych i silnych więzi, a tym samym poczuciem samotności i pustki. Współcześnie więcej czasu poświęcają na obecność w rzeczywistości wirtualnej, niż na budowanie realnych relacji międzyosobowych. Niestety, może to prowadzić do zamknięcia na drugiego człowieka i skutkować postawą egoizmu. W Orędziu na 53. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu papież Franciszek podkreśla, że dzięki Internetowi i sieciom społecznościowym ludzie w różnych miejscach na świecie mogą być ze sobą połączeni. Zwraca również uwagę na fakt, że Kościół zawsze starał się promować Internet i jego możliwości w służbie spotkania między osobami i solidarności między wszystkimi.
II. Analiza Orędzia na 53. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu
Aktywizacja 1
1. Prowadzący streszcza pierwsze dwa punkty Orędzia na 53. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu.
2. Polecamy, aby najważniejsze zdania z Orędzia uczniowie zapisali na promieniach słoneczka (załącznik 2).
3. Po wykonaniu zadania chętne osoby prezentują na forum swoją pracę.
4. Na koniec tej części katecheta omawia wypowiedzi uczniów i ewentualnie je uzupełnia.
Puenta:
Papież Franciszek wykorzystuje metaforę sieci, aby wskazać na możliwości, jakie niesie Internet w służbie komunikacji. Zaprasza nas jednocześnie do wykorzystywania jego możliwości w nawiązywaniu głębokich relacji z drugim człowiekiem. Wskazuje również na konieczność zastanowienia się, jak wyglądają nasze relacje z innymi osobami, jaka jest ich forma oraz czy są one głębokie. Wskazując na pozytywy wykorzystania Internetu w komunikacji międzyludzkiej, przestrzega również przed niebezpieczeństwami zagrażającymi bezpośrednim relacjom międzyosobowym.
Aktywizacja 2
1. W kolejnej części spotkania uczniowie zapoznają się indywidualnie z fragmentem tekstu Orędzia na 53. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (załącznik 3).
2. Po przeanalizowaniu tekstu, dalej pracują indywidualnie, tworząc lapbooka pt. Jak rozwijać przyjaźń?
3. Katecheta prosi, aby każdy przygotował lapbook składający się z trzech części. Każda z nich ma wskazywać, w jaki sposób należy budować właściwe relacje z innymi ludźmi i tym samym rozwijać głębokie więzi przyjaźni. W części pierwsze powinny znaleźć się wskazówki zawarte książce pt. Mały Książę, w drugie wskazania papieża Franciszka z Orędzia, a w trzeciej własne propozycje każdego z uczniów.
4. Praca może zostać rozpoczęta na zajęciach, a kontynuowana jako zadanie domowe.
5. Wykonane przez uczniów lapbooki można wywiesić na gazetce – jako dobre wskazania do budowania głębokich relacji międzyludzkich.
Puenta:
Internet oraz wszelkiego rodzaju portale społecznościowe niosą ze sobą niemal nieograniczone możliwości kontaktów z ludźmi na całym świeci. Niestety, sprawiają także, że jakość tych relacji niejednokrotnie ulega spłyceniu. Dlatego tak bardzo ważne jest, co podkreśla w Orędziu papież Franciszek, aby ciągle dążyć do osobistego spotkania i pogłębiania bezpośrednich relacji międzyludzkich. Najważniejsze jest to, aby szukać różnych okazji do osobistego spotkania z drugim człowiekiem, a także tworzyć taki klimat spotkań, który pozwoli na wzajemne „oswajanie” się i nawiązywanie przyjaźni.
III. Nowe życie/pogłębienie wiary
Ks. Jan Okuła – Modlitwa i relacje międzyludzkie
Codziennie spotykamy się, rozmawiamy, współpracujemy z innymi ludźmi. Takie relacje są konieczne. Człowiek jest bowiem istotą społeczną.
Jakość tych obopólnych odniesień bywa bardzo różna. Dobrze, jeśli współpraca między osobami układa się dobrze. Relacje takie są ubogacające. Napawają nas radością. Spotkania międzyludzkie doprowadzić mogą do wzajemnego szacunku. Z tego niejednokrotnie rodzi się przyjaźń.
Często w stosunkach między ludźmi dochodzi jednak do sporów i kłótni. Może to zaistnieć także i w gronie najbliższych – w rodzinie. Spory dotyczyć mogą najróżniejszych spraw – od banalnych po bardzo poważne. Jeśli konfliktowe sytuacje wciąż się nasilają i nie ma dobrej woli do wzajemnego słuchania i zrozumienia, to może dojść do głębokiego kryzysu. Doprowadza to często do wzajemnego zniechęcenia i nawet agresji.
Nierozwiązane problemy niejednokrotnie są przyczyną dramatu rozejścia. W dzisiejszym świecie takich sytuacji przybywa.
W kontaktach międzyludzkich tym, co osłabia zaufanie, jest niezdrowa rywalizacja i zazdrość. Najczęściej dotyczy ona płaszczyzny materialnej. Jeśli mojemu bliźniemu wiedzie się dobrze, to patrzymy niejednokrotnie na niego podejrzliwie, żałując, że nam tak się nie powiodło. Może iść za tym pewnego rodzaju hipokryzja. W kontaktach bezpośrednich ludzie są bardzo grzeczni, zaś w sytuacji, gdy ktoś jest nieobecny, nie pozostawia się na nim suchej nitki. Następują obmowy, plotkowanie. Dojść może nawet i do oczerniania.
Promocja dóbr materialnych w środkach przekazu – prasie, radiu, telewizji – wzmaga rywalizację i pobudza do zazdrości. Przyczyniają się do tego wszechobecne reklamy.
Zadziwiające okazuje się niepokojące zjawisko naszych czasów – wraz ze wzrostem środków materialnych, komunikacyjnych i informacyjnych wzrasta także nieufność między ludźmi. Owocem tego są różnorodne zabezpieczenia i skrywanie się przed innymi.
Innym negatywnym zjawiskiem jest zanik bezinteresowności. Prawie wszystkie wartości stają się przedmiotem handlu, licytacji, wynagradzania materialnego. Często słyszymy pytania: „Co ja z tego będę miał?”.
Ogarnięcie modlitwą naszych relacji z innymi pokaże, jaki jest Bóg w stosunku do człowieka. To może być punktem odniesienia i do naszych relacji z innymi.
Otóż Duch Święty na modlitwie pokaże nam bezgraniczne zaufanie Boga do człowieka. Następnie szacunek, jakim Najwyższy obdarza każdą istotę ludzką. Z kolei zaś doświadczymy tego, co jest najważniejsze – miłości. Wówczas pojmiemy Bożą bezinteresowność. Bóg obdarza nas tak hojnie, nie żądając niczego w zamian. Modlitwa zatem sprawić może, że odniesienia, jakie ma Bóg w stosunku do nas, my przeniesiemy na innych ludzi.
Propozycja modlitwy na zakończenie:
Modlitwa o przyjaciela
Boże, który z miłości wszczepiłeś w serce człowieka pragnienie wchodzenia w relacje z innymi, spraw, abym mógł znaleźć przyjaciela, którego będę mógł zaprosić do mojego życia, do mojej codzienności, do radości. Proszę Cię na ten czas mojej samotności, abyś udzielił mi łaski otwartości serca na wszystkich ludzi. Amen .
Ks. mgr lic. Łukasz Simiński – doktorant w Instytucie Teologii Pastoralnej i Katechetyki na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Patroni medialni: