O nowej misji – dobrej komunikacji

Scenariusz lekcji religii do orędzia papieża Franciszka na 55. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu

Autor: Joanna Staniś-Rzepka

klasy V-VIII szkoły podstawowej

Cele – wymagania ogólne:

• analiza i interpretacja myśli zawartych w orędziu papieża Franciszka na 55. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu;

• ukazanie, na czym polega dobra komunikacja;

• kształtowanie postawy głoszenia Dobrej Nowiny.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

Wiadomości

Po lekcji uczeń:

• wyjaśnia, co oznacza wezwanie: „Chodź i zobacz”;

• definiuje metodę autentycznego przekazu międzyludzkiego na przykładzie spotkania Jezusa z uczniami;

• wyjaśnia, co to znaczy „zdzierać buty” w kontekście nawiązywania prawdziwych relacji;

• wymienia szanse i zagrożenia czyhające na młodego człowieka w sieci.

Umiejętności:

• podaje przykłady z życia nt. dobrej komunikacji;

• uzasadnia, jak ważne jest spotkanie „człowieka z człowiekiem, serca z sercem”.

Postawy:

• wyraża gotowość do prowadzenia dobrych rozmów; komunikowania się „serca z sercem”;

• inicjuje dobre rozmowy oparte na wzajemnym szacunku.

Formy organizacji zajęć: zbiorowa, grupowa, indywidualna.

Metody dydaktyczne: rozmowa kierowana, mapa myśli, praca z obrazem.

Środki dydaktyczne: fragmenty orędzia papieża Franciszka na 55. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, mapa myśli – Canva.com; klocki konstrukcyjne, karty pracy.

Schemat zajęć

I. Wprowadzenie

1. Propozycja modlitwy śpiewem na rozpoczęcie:

https://www.youtube.com/watch?v=x6rEFlYPdCA

Daj mi usłyszeć Twój głos

2. Zapraszamy uczniów do wykonania ćwiczenia. Uczniowie otrzymują klocki konstrukcyjne oraz polecenie zbudowania dowolnej budowli; jedynym wymaganiem do spełnienia jest porozumiewanie się bez użycia słów.

 

Po wykonaniu zadania pytamy uczniów, na czym, według nich, powinna polegać dobra komunikacja. Uczniowie zapisują odpowiedzi, wykorzystując aplikację Canva.com w wersji online lub offline.

 

Podsumowujemy, że dobra komunikacja polega między innymi na umiejętności słuchania. 

II. Analiza Orędzia na 55. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu

1. Zapoznajemy uczniów z tematem lekcji: O nowej misji – dobrej komunikacji. 

Wyjaśniamy, że podczas dzisiejszej lekcji będziemy wsłuchiwać się w słowa papieża Franciszka, które wygłosił w Orędziu na 55. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, by jeszcze lepiej zrozumieć słowa Pana Jezusa: „Chodź i zobacz” (J 1, 46).

Tłumaczymy uczniom, że będziemy wykorzystywać metodę pracy z obrazem. Dzielimy uczniów na cztery grupy. Każda grupa otrzyma jeden obraz oraz fragment orędzia papieża Franciszka. Zadaniem dla grupy będzie wykonanie zadań z karty pracy.

Grupa I

 

Kryzys w przemyśle wydawniczym niesie niebezpieczeństwo informacji tworzonych w redakcjach, przed komputerem, w agencjach, w sieciach społecznościowych, bez wychodzenia na ulice, bez „zdzierania butów”, bez spotykania osób w celu poszukiwania historii czy zweryfikowania de visu niektórych sytuacji (fragment orędzia na 55. ŚDŚSP).

Karta pracy – grupa I

1. Tytuł fotografii:

2. Co to znaczy „zdzierać buty”?

3. Dokończ zdanie: Według papieża Franciszka w komunikacji pomiędzy ludźmi ważne jest to, by…

Grupa II

 

Pierwszym uczniom, którzy chcą Go poznać, po chrzcie w Jordanie, Jezus odpowiada: „Chodźcie, a zobaczycie” (J 1, 39), zapraszając ich do wejścia w relację z Nim. Ponad pół wieku później, kiedy Jan, bardzo stary, spisuje swoją Ewangelię, przypomina pewne szczegóły „kroniki”, które ujawniają jego obecność w danym miejscu oraz wpływ, jaki to doświadczenie miało na jego życie: „Było to około godziny dziesiątej”, zapisuje, czyli czwartej po południu (por. w. 39). Następnego dnia – opowiada dalej Jan – Filip informuje Natanaela o spotkaniu z Mesjaszem. Jego przyjaciel jest sceptyczny: „Czy może być co dobrego z Nazaretu?”. Filip nie próbuje przekonać go argumentami, mówi do niego: „Chodź i zobacz” (por. w. 46). Natanael idzie i widzi, i od tej chwili jego życie się zmienia. Tak się zaczyna wiara chrześcijańska. I tak jest przekazywana – jako bezpośrednia wiedza, pochodząca z doświadczenia, nie ze słyszenia. „Wierzymy już nie dzięki twemu opowiadaniu, usłyszeliśmy bowiem na własne uszy” – mówią ludzie do Samarytanki po tym, jak Jezus zatrzymał się w ich miasteczku (por. J 4,39-42). „Chodź i zobacz” jest najprostszym sposobem, aby poznać rzeczywistość. To najbardziej uczciwa weryfikacja każdej wiadomości, ponieważ, aby poznać, trzeba spotkać, pozwolić, aby ten, kto stoi przede mną, opowiedział mi, pozwolić, aby jego świadectwo dotarło do mnie (fragment orędzia na 55. ŚDŚSP).

Karta pracy – grupa II

1. Tytuł fotografii:

2. Jakie słowa wypowiada Pan Jezus do pierwszych uczniów?

3. Wyjaśnij słowa Pana Jezusa: „Chodź i zobacz”. 

4. Opierając się na słowach papieża Franciszka, zdefiniuj metodę autentycznego przekazu międzyludzkiego.

Grupa III

 

Również dziennikarstwo, jako opowiadanie o rzeczywistości, wymaga zdolności pójścia tam, dokąd nikt nie idzie – ruszenia się i pragnienia zobaczenia. Ciekawości, otwartości, pasji. Musimy dziękować za odwagę i zaangażowanie wielu profesjonalistów – dziennikarzy, operatorów filmowych, montażystów, reżyserów, którzy często pracują z wielkim narażeniem – za to, że dziś znamy, na przykład, trudną sytuację mniejszości prześladowanych w różnych częściach świata; że zostały ujawnione wielkie nadużycia władzy i niesprawiedliwość wobec ubogich i wobec stworzenia; że wiele zapomnianych wojen zostało opowiedzianych. Byłoby wielką stratą, nie tylko dla informacji, ale dla całego społeczeństwa i demokracji, gdyby zabrakło tych głosów – zubożeniem dla naszego człowieczeństwa.

Liczne sytuacje na kuli ziemskiej, tym bardziej w obecnym czasie pandemii, kierują do świata komunikacji zaproszenie: „Chodź i zobacz”. Istnieje niebezpieczeństwo opowiadania o pandemii, jak i o każdym kryzysie, tylko z punktu widzenia świata najbogatszego, prowadzenia „podwójnej rachunkowości”. Pomyślmy o kwestii szczepionek, a także ogólnie o opiece medycznej, o niebezpieczeństwie wykluczenia najuboższej ludności. Kto opowie nam o oczekiwaniu na wyleczenie w najuboższych wioskach Azji, Ameryki Łacińskiej i Afryki? Tak więc różnice społeczne i gospodarcze w skali globalnej mogą wpłynąć na kolejność dystrybucji szczepionek przeciwko COVID, z biednymi, którzy są zawsze ostatni, prawem do zdrowia dla wszystkich, zasadniczo potwierdzonym, pozbawionym swojego rzeczywistego znaczenia. Ale również w świecie większych szczęściarzy dramat społeczny rodzin, które szybko popadły w ubóstwo, pozostaje w znacznej mierze ukryty – rażą i nie budzą zbytniego zainteresowania mediów osoby, które, pokonując wstyd, stają w kolejce przed ośrodkami Caritasu, aby otrzymać paczkę żywnościową (fragment orędzia na 55. ŚDŚSP).

Karta pracy – grupa III

1. Tytuł fotografii:

2. Na czym polega odważne dziennikarstwo?

3. Ojciec Święty Franciszek przypomina nam o tym, że zdarzają się na świecie sytuacje, które wymagają zauważenia i naszej pomocy. Podaj kilka przykładów.

Grupa 4

 

Sieć ze swoimi niezliczonymi formami social może zwiększać możliwości opowiadania i dzielenia się – wiele więcej oczu otwartych na świat, ciągły przepływ obrazów i świadectw. Technologia cyfrowa daje nam możliwość informacji z pierwszej ręki, szybkiej, czasami bardzo przydatnej – pomyślmy o pewnych wypadkach, kiedy to pierwsze doniesienia, a także pierwsze komunikaty dla ludności rozpowszechniane są właśnie w sieci. Jest to niezwykłe narzędzie, które czyni nas wszystkich odpowiedzialnymi, jako użytkowników i jako odbiorców. Potencjalnie wszyscy możemy stać się świadkami wydarzeń, które w przeciwnym razie zostałyby pominięte przez media tradycyjne, możemy wnieść nasz obywatelski wkład, ujawnić więcej historii, również pozytywnych. Dzięki sieci mamy możliwość opowiedzenia tego, co widzimy, tego, co dzieje się na naszych oczach, podzielenia się świadectwami.

Stały się już jednak oczywiste dla wszystkich również zagrożenia związane z komunikacją social pozbawioną weryfikacji. Już od dawna wiemy o tym, że wiadomości, a nawet obrazy są łatwe do zmanipulowania z wielu powodów, czasem jedynie przez banalny narcyzm. Ta krytyczna świadomość skłania nie do tego, by demonizować to narzędzie, ale do bardziej umiejętnego rozeznawania i do bardziej dojrzałego poczucia odpowiedzialności, zarówno wtedy, gdy treści są rozpowszechniane, jak i wtedy, gdy są przyjmowane. Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za nasz przekaz, za informacje, które podajemy, za kontrolę, której razem możemy dokonywać odnośnie do fałszywych wiadomości, demaskując je. Wszyscy jesteśmy wezwani, by być świadkami prawdy – aby pójść, zobaczyć i się podzielić (fragment orędzia na 55. ŚDŚSP).

Karta pracy – grupa IV

1. Tytuł fotografii:

2. Jakie są szanse i pułapki w sieci?

3. Wyjaśnij słowa papieża Franciszka: „Wszyscy jesteśmy wezwani, by być świadkami prawdy – aby pójść, zobaczyć i się podzielić”.

Zapraszamy liderów grup do zaprezentowania wyników pracy. Na zakończenie podsumowujemy, że każdy z nas jest wezwany do tego, by komunikować Dobrą Nowinę. Ewangelia wydarza się na nowo dzisiaj, za każdym razem, gdy otrzymujemy jasne świadectwo osób, których życie zostało zmienione przez spotkanie z Jezusem. Od ponad dwóch tysięcy lat to łańcuch spotkań przekazuje urok przygody chrześcijańskiej. Wyzwaniem, przed którym wszyscy stoimy, jest zatem komunikowanie, spotykając osoby, tam gdzie są, i takie, jakie są.

III. Zakończenie

Polecamy uczniom, by zapisali na kartkach A4 najważniejsze słowa klucze; motto; i utworzyli tzw. „gadającą ścianę” – ewaluację zajęć.

 

Propozycja modlitwy na zakończenie

słowami papieża Franciszka

Panie, naucz nas wychodzić poza nasze „ja”

i wyruszać na poszukiwanie prawdy.

Naucz nas iść, by zobaczyć,

naucz nas słuchać,

nie pielęgnować uprzedzeń,

nie wyciągać pospiesznych wniosków.

Naucz nas chodzić tam, gdzie nikt nie chce pójść,

poświęcić czas na zrozumienie,

zwracać uwagę na to, co najważniejsze,

nie dać się rozproszyć przez to, co zbędne,

odróżniać mylące pozory od prawdy.

Obdarz nas łaską rozpoznawania miejsca Twojego przebywania w świecie

i szczerością opowiadania o tym, co zobaczyliśmy.

Joanna Staniś-Rzepka – doktor katechetyki, nauczyciel religii w Szkole Podstawowej w Śnieciskach, doradca katechetyczny Archidiecezji Poznańskiej, prowadząca zajęcia na WT UAM w Poznaniu, w Szkole Katechistów; autorka szkoleń i kursów dla nauczycieli religii.